Doelgroep

Ontwikkelingsstoornis die zich uit in hardnekkige automatiseringsproblemen bij het lezen en/of spellen.

Parameters bij de diagnosestelling:

• Er is een ernstige achterstand bij het lezen en/of het spellen;
• Deze achterstand blijft ondanks regelmatige bijsturing, extra oefeningen en zeer adequate gerichte individuele remediërende behandeling (hardnekkigheid);
• De achterstand is niet volledig te verklaren door een andere problematiek of andere omstandigheden zoals het IQ, anderstaligheid, het verkregen onderwijs enz. (exclusiviteit).

Ontwikkelingsstoornis die zich uit in hardnekkige (automatiserings)problemen bij het rekenen.

Men onderscheidt: (Stock, Desoete & Roeyers, 2007)

• semantische geheugendyscalculie: het automatiseren van rekenfeiten (bijv. splitsingen, tafels), verwerken en opslaan van nieuwe rekenstof
• procedurele dyscalculie: het begrip en het uitvoeren van rekenprocedures – de volgorde van complexe stappen bij hoofdrekenen – het begrijpen van woorden in rekentaken
• visuospatiële dyscalculie: het ruimtelijk goed weergeven of interpreteren van numerieke informatie (bijv. noteren op een getallenas)- ruimtelijk inzicht en kennis van ruimtelijke begrippen (bijv. meetkunde)
• getallenkennisdyscalculie: het inzicht in de getalstructuur – lezen en schrijven van getallen – getalbegrip/-productie

Parameters bij de diagnosestelling: cfr. Dyslexie

• Fonetische articulatieproblemen: Het niet of foutief uitspreken van een spraakklank (bijv. slissen of lispelen)
• Fonologische articulatieproblemen: Men kan een spraakklank goed uitspreken maar niet correct gebruiken bij het vormen van woorden. Één bepaalde klank wordt soms weggelaten of vervangen door een klank die gemakkelijker te vormen is. Dit zijn normale vereenvoudigingen die alle jonge kinderen maken, maar die bij het ouder worden soms niet spontaan verdwijnen en het kind minder verstaanbaar maken.
• Verminderde spraakverstaanbaarheid: De spraak wordt gekenmerkt door een articulatie die onvoldoende pittig en veerkrachtig is, al dan niet in combinatie met onduidelijk afgewerkte mondbewegingen.
• PROMPT (Prompts for Restructuring Oral Muscular Phonetic Targets): Een gespecialiseerde holistische aanpak voor het verbeteren van de spraakproductie bij kinderen en volwassenen met spraakontwikkelingsdyspraxie, gehoorstoornissen, apraxie, vertraagde spraakontwikkeling, autismespectrumstoornissen en cerebral palsy.

Wanneer een kind niet tot spreken komt, moeilijk verstaanbaar is, geen correcte zinnen vormt, moeite heeft om opdrachten te begrijpen enz., kan er sprake zijn van een vertraagde spraak- en taalontwikkeling of zelfs een taalontwikkelingsstoornis.

• Verlate of vertraagde spraak- en taalontwikkeling: De taalontwikkeling komt later op gang of verloopt vertraagd ten opzichte van leeftijdsgenootjes en typeert zich door een lager taalniveau dan men zou verwachten gezien de leeftijd van het kindje.
• Taalontwikkelingsstoornis: Blijvende stoornis in taalverwerking en/of taalproductie. De taalontwikkeling verloopt trager en gestoord met bijv. woordvindingsproblemen en atypische fouten op vlak van verbuigingen, vervoegingen en zinsconstructies.
• Spraakontwikkelingsdysfasie: Een neurologische spraak- en taalontwikkelingsstoornis die hardnekkig en aangeboren is, zonder aanwijsbare reden zoals gehoorverlies, een verstandelijke beperking of een emotionele stoornis. Het is een stoornis in het verwerven van de mondelinge taal. Sommige kinderen met dysfasie begrijpen vaak veel meer dan ze zelf onder woorden kunnen brengen.
• Taaltherapie: Richt zich op stimuleren van taalbegrip en taalproductie (uitbreiden van de woordenschat, opbouwen van zinsstructuren met correcte verbuigingen en vervoegingen) en het aanleren van correct taalgebruik (conversatievaardigheden en communicatieve intenties)

Een oefentherapie gericht op het herstellen van het evenwicht in het functioneren van spieren in en om de mond (bijv. kauw-, tong-, lip-, kinspieren), zodat vorm en functie van kaken en tanden/kiezen weer hersteld kunnen worden.

Afwijkende mondgewoonten kunnen de stand van de kaken en de ontwikkeling van het gebit ernstig beïnvloeden en verkeerd slikken of een foutieve articulatie uitlokken.

OMFT is aangewezen bij:

• Zuiggewoontes: duim- en/of vingerzuigen, langdurig gebruik van een tuutje of papfles, zuigen op voorwerpen of de lippen
• Afwijkend kauwen: eten met open mond, verkeerd kauwen of afbijten van voedsel
• Bijtgewoontes: nagelbijten, tandenknarsen, kaakklemmen, lipbijten
• Open mondgedrag: men zit regelmatig of constant met open mond in rust
• Habituele mondademhaling: men ademt langs de mond en niet langs de neus
• Verkeerde tongpositie in rust: de tong rust niet hoog tegen het verhemelte maar ligt laag in de mondbodem, tegen of tussen de tanden
• Verkeerd slikpatroon: de slikbeweging verloopt niet correct door afwijkend mondgedrag (bijv. voorwaartse slikbeweging tegen de tanden door langdurig gebruik van een tuutje)
• Addentale of interdentale articulatie ten gevolge van afwijkend mondgedrag en/of een verkeerde slikact

Verkeerde slikact: Als we speeksel, drank of eten doorslikken gebeurt dit met een opwaartse beweging van de tong tegen het verhemelte. Bij een afwijkende slikact, al dan niet veroorzaakt door afwijkend mondgedrag, duwt de tong met grote kracht tegen de tanden of kiezen aan of komt tussen de tanden of kiezen door (infantiel slikken als een baby). Deze tongpers veroorzaakt afwijkingen aan de stand van de kaken en/of het gebit en kan het resultaat van een orthodontische behandeling tenietdoen.

Schisis is een aangeboren opening in bovenlip, kaak en/of verhemelte en vraagt een stapsgewijze gespecialiseerde zorgverlening.

• Ouderbegeleiding voor ouders van jonge kinderen met een schisis
• Stimuleren van de spraak- en taalontwikkeling
• Behandelen van
  • Articulatieproblemen: door een minder goede vaardigheid in het correct plaatsen van de tong worden bepaalde klanken foutief uitgesproken (lispelen of slissen) en/of vaak vervangen door andere (bijvoorbeeld /t/ wordt vervangen door /k/).
  • Resonantieproblemen of hypernasaliteit (‘open neusspraak’). Door een abnormale luchtstroom door de mond- én neusholte en/of door een minder goede afsluiting van het zachte verhemelte klinken de klanken te nasaal.
• Velopharyngeale insufficiëntie: het onvoldoende afsluiten van de mondholte naar de neus toe bij praten (gevolg: hypernasaliteit of luchtontsnapping langs de neus) of slikken. Ook tijdelijk voorkomend na het verwijderen van de poliepen (amandelen).

Ondersteuning van het leerproces:

• Planmatig werken: doordacht te werk gaan met een stappenplan als aanzet
• Probleemoplossend denken
• Structureren: informatieve teksten analyseren en begrijpen, samenvatten, schematiseren met kernwoorden enz.
• Organiseren van leerstof: verkennen, afbakenen, hoofd- en bijzaken onderscheiden, verbanden leggen, enz.